چکیده: رابطه شرایط تاریخی، متن و خواننده به دلایل متعدد دچار پیچیدگی است. این پیچیدگی اجازه نمی دهد فرد در مواجهه با متن آن را به راحتی خوانده و فهم کند. یکی از عوامل تاثیر گذار در این پیچیدگی، مساله چرخش های گفتمانی درفرایند تاریخی است. در این مقاله با تحلیل روایت های قیام شیخ محمد خیابانی در صدد هستیم تا تاثیرچرخش گفتمانی را از خیزش در سال1299 تا سقوط سلسله پهلوی در قالب دو خوانش مسلط گفتمان ...

iran has witnessed several movements and riots to achieve freedom, independence, justice and progress between the constitutional revolution and the emerging of reza khan. those move­ments, which were born along a desire to gain constitution eventually lost steam. ultimately, reza khan, posing to be a unique savior, appeared and buried the weak body of the constitution move­ments. this article s...

روند رشد جریانان سیاسی، فکری در ایران با طلوع مشروطیت تقویت می گردد لیکن با ظهور استبداد صغیر و جو خفقان مرکز، حرکتهای اعتراض آمیز به ایلات کشیده میشود یکی از رهبران این جنبشها شیخ محمد خیابانی بود که با پیشینه علمی و مولفه های فکری (اسلامی، دمکراسی، سوسیالیست) قوی وارد میدان سیاست می شود. در استبداد صغیر، مجلس دوم، اشتغال تبریز توسط نیروهای روسی و عثمانی در کنار سایر آزادیخواهان علیه استبداد د...

اقدامات جداسازی آذربایجان از ایران، در قرن نوزدهم میلادی شکل جدی تری به خود گرفت و برخی از قدرتهای بیگانه سعی کردند با کمک تعدادی از عوامل داخلی و با تکیه بر هویت قومی نو ساخته ای که منبعث از گویش مردم آذربایجان(گویش ترکی) بود، به این فکر جامه عمل بپوشانند. جالب آنکه چالشهای سیاسی و خودمختاری خواهانه دراین منطقه، دقیقاً در مقاطعی صورت گرفت که حکومت مرکزی ایران در ضعیف ترین وضعیت خود قرار داشت. ب...

شیخ کلینی برای تألیف کتاب الکافی از منابع و مکتوبات پیش از خود استفاده کرده و طریقی به آن کتاب ها داشته است، اما مطالب برخی از این منابع هم با واسطه کتاب های نسل های بعد به دست شیخ کلینی رسیده است. در این نوشتار، به معرفی برخی از منابع تاریخی مورد استفاده شیخ کلینی می پردازیم. شیخ کلینی از کتاب سلیم بن قیس، کتاب های جابر بن یزید جعفی، ابان بن تغلب، ابو محمد جعفری، ابو اسحاق احمری نهاوندی، اخبار...

ورود بابریان به عرصه ی سیاسی هندوستان با حضور و نفوذ صوفیان نقشبندی در آن خطه مقارن بود.دیدگاه های خاص بزرگان فرقه ی نقشبندی در لزوم نزدیکی به امراء وسلاطین از یک طرف ، و ارادت اجدادی تیموریان و اخلاف آنان (بابریان) در هند از طرف دیگر ،زمینه ی حضور و نفوذ آنان را در مسایل این عصر بیش از پیش فراخ تر نمود. از این رو، رد پای فکری و سیاسی صوفیان این فرقه به طور آشکار و نهان در حوادث عصر تیموری هوید...

در فرآیند شکل گیری و تداوم حرکت های سیاسی و اجتماعی، انگیزه ها و اهداف رهبران و میزان استحکام مبانی فکری و اجرایی این حرکت ها، اصلی ترین بخش آن محسوب می شود. در نهضت های جنگل و خیابانی نیز دستیابی به عوامل و عناصر اصلی شکل دهنده افکار و اندیشه های رهبران و اهداف و آرمان هایی که در پی دستیابی به آن بودند، از اهمیت اساسی برخوردار بود. در عین حال سازمان بندی سیاسی آن ها برای پیشبرد و وصول به اهداف...

قیام‌های‌پسامشروطه موضوع خوبی برای اظهارنظرها و روایت‌های متفاوت، متعارض و متقارب فعالان و ناظران سیاسی است. هریک از آن‌ها از زاویه‌دید، ساخت‌ذهنی، ایدئولوژی، مصالح گروهی و ملی بدان نگریسته وقضاوت کرده‌اند. یکی از مهمترین فعالان عرصه روایت‌نگاری قیام خیابانی، سیداحمد کسروی است که از او، دو روایت تاریخ‌نگارانه و یک خاطره‌نگارانه باقی‌مانده‌است. این مقاله درصدد است با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل ان...